به گزارش شهرآرانیوز، هنگامی که صحبت از تئاتر ایران میشود، خراسان رضوی و بهویژه مشهد، یکی از قطبهای اصلی این هنر به شمار میرود. هر شب نمایشهایی در این شهر روی صحنه میرود، هنرمندان جوان و باتجربهای در آن فعالیت میکنند و این دیار، همواره نقشی پررنگ در تاریخچهٔ هنرهای نمایشی کشور داشته است. اما با نگاهی به فهرست آثار راهیافته به چهلوسومین جشنواره بینالمللی تئاتر فجر، شاهد واقعیتی تلخ هستیم؛ حذف کامل مشهد و خراسان رضوی از بخشهای مهم این رویداد، از آثار برگزیدهٔ جشنوارههای استانی گرفته تا بخش مرور و خیابانی.
این بیتوجهی نهتنها سؤالبرانگیز، بلکه بسیار ناامیدکننده است. چگونه میشود شهری که پس از تهران، بیشترین فعالیت نمایشی را دارد، حتی یک نماینده در چنین رویدادی نداشته باشد؟ آیا این تصمیمات بر اساس کیفیت آثار گرفته شده یا عوامل دیگری در پشت پرده دخیل بودهاند؟
این بیتوجهی به آثار شهرستانها، بهویژه خراسان رضوی، نهتنها انگیزه را در میان هنرمندان کاهش میدهد، بلکه تصویری نادرست از تواناییهای هنری این منطقه به سایر نقاط کشور منتقل میکند. حذف یکجانبهٔ هنرمندان این استان از بخشهای مختلف جشنوارهٔ فجر، در حالی که از ۱۴ اثر راهیافته به جشنواره، ۱۳ اثر تهرانی هستند، نشان میدهد که هنوز نگاه مرکزگرا بر عرصهٔ هنرهای نمایشی کشور سایه انداخته است.
آیا وقت آن نرسیده که هنرمندان، مسئولان و دلسوزان هنرهای نمایشی مشهد، صدای اعتراض خود را به گوش مرکز برسانند؟ وقت آن نیست که تصمیمگیران در جشنوارهٔ فجر، نگاه عادلانهتری به ظرفیتهای شهرستانها داشته باشند؟ تئاتر مشهد نیازمند توجه، حمایت و ایجاد پلهای ارتباطی مستمر با مرکز است تا بتواند جایگاه شایستهٔ خود را باز یابد.
در این خصوص، محمد جهانپا، پیشکسوت تئاتر مشهد، با اشاره به وضعیت کنونی انجمن هنرهای نمایشی خراسان رضوی تصریح کرد: مسئولیت انجمن تا مدتها مشخص نبود. خوشبختانه اکنون سکاندارانی انتخاب شدهاند، اما مسئولیت آنها صرفاً برگزاری جشنواره نیست، بلکه باید پیگیر دغدغههای اهالی تئاتر باشند و تعامل و همافزایی لازم را با کارشناسان هنرهای نمایشی کشور ایجاد کنند. نام خراسان و مشهد نباید بهسادگی در برنامههای ملی نادیده گرفته شود.
وی با انتقاد از بیتوجهی تهران به تئاتر شهرستانها، گفت: مشهد پس از تهران، یکی از فعالترین شهرهای تئاتری کشور است و هر شب دهها نمایش در این شهر اجرا میشود. باوجوداین، برخوردهایی که نسبت به آثار این منطقه در جشنوارهها صورت میگیرد، ناعادلانه و بیمنطق است. چرا نمایشی که در مشهد برگزیده میشود، در دیگر بخشهای جشنواره جایی ندارد؟ این تناقضها جای سؤال دارد.
این کارگردان تئاتر در ادامه، با اشاره به ضعف رسانهای انجمن نمایش تأکید کرد: صفحه خراسان رضوی در سایت «ایرانتئاتر» عملاً غیرفعال است. این در حالی است که سایت ایرانتئاتر مرجع قانونی ثبت اخبار است. نبود اطلاعرسانی دقیق موجب شده تهران از فعالیتهای مشهد فاصله بگیرد. همچنین ارتباطات مستمر با مرکز هنرهای نمایشی کشور باید برقرار شود. دعوت از مسئولان و کارشناسان به خراسان و مشهد، میتواند به ارتقای سطح تئاتر استان کمک کند.
جهانپا همچنین به موفقیتهای استان یزد در جشنوارهها اشاره کرد و گفت: یزد به دلیل پایکاربودن انجمن نمایش و ارتباط مستمر با مرکز هنرهای نمایشی، توانسته سهم ویژهای در جشنوارهها داشته باشد. حتی شهرهای کوچکتر این استان جشنوارههای ملی و بینالمللی برگزار میکنند. در حالی که مشهد، با اینهمه توانایی و قدمت، همچنان از داشتن جایگاهی شایسته در جشنوارهها محروم است.
وی تأکید کرد: ما باید برای منافع جمعی تلاش کنیم. اگر تنها به دغدغههای فردی بپردازیم، تئاتر مشهد انسجام خود را از دست خواهد داد. موفقیت ما در گروی همکاری و همافزایی است.
این بازیگر تئاتر درباره وضعیت تئاتر مشهد گفت: تئاتر مشهد بزرگتر ندارد. ما کسی را نداریم که وقتی حرفی میزند، تمام کشور بسیج شوند و پاسخش را بدهند. این خلأ جدی باعث شده تا حق بیش از ۱۰۰ تا ۲۰۰ هنرمند فعال تئاتر مشهد در طول یک سال گذشته، نادیده گرفته شود؛ هنرمندانی که با تمام وجود کار میکنند، اما وقتی نوبت به جشنوارهها میرسد، انگار تئاتر مشهد در حاشیهای غیرقابلدید باقی میماند.
وی همچنین تأکید میکند: این نبود رهبری و انسجام در تئاتر مشهد، عاملی اصلی در عدم توجه به آثار این شهر است. تا زمانی که منافع جمعی جایگزین منافع فردی نشود، تئاتر مشهد نمیتواند به جایگاه شایسته خود دست یابد.
محمد جهانپا در پایان خواستار آن شد که هنرمندان تئاتر مشهد با صدای بلند، اعتراض خود را به شرایط موجود اعلام کنند و از مسئولان بخواهند نگاه ویژهای به ظرفیتهای هنری این شهر داشته باشند.
بر اساس آنچه «تئاترکده» منتشر کرده است، کریم جشنی، رئیس هیئتمدیره انجمن هنرهای نمایشی خراسان رضوی و دیگر اعضای هیئتمدیره با ارسال نامهای به مدیرکل مرکز هنرهای نمایشی، دبیر جشنواره تئاتر فجر و مدیرعامل انجمن هنرهای نمایشی کشور، به عدم حضور آثار خراسانی در چهلوسومین جشنواره تئاتر فجر اعتراض کرد.
در این نامه آمده است: «استان پهناور خراسان رضوی با بضاعتهای بینظیرش در حوزه نمایش، هرسال با تمام توان در رویدادهای استانی و منطقهای حضور فعال داشته است. اینکه امسال با بیعدالتی تمام، سهمی از حضور در بزرگترین ویترین تئاتر کشور نداشتهایم، نهتنها نشاندهنده نادیدهگرفتن تلاشهای هنرمندان خراسان است، بلکه محرومکردن خودتان و دیگر علاقهمندان تئاتر از هنرنمایی هنرمندان این خطه است.»
انجمن هنرهای نمایشی خراسان رضوی تأکید کرده است که جشنواره استانی امسال بدون حمایت مالی از سوی مرکز، در سطحی باشکوهتر از سالهای قبل برگزار شد و به گفته داوران اعزامی، سطح آثار ارائهشده بسیار عالی بود.
این نامه با اشاره به فعالیت گسترده هنرمندان خراسانی، تصریح میکند: «هر شب بیش از ۲۰ نمایش در سطح مشهد و استان روی صحنه میرود و تنها در یک ماه گذشته، ۱۲ هزار تماشاگر از آثار هنرمندان ما دیدن کردهاند. اگر شما علاقهای به دیدن این آثار ندارید، مهم نیست، اما بدانید این بیتوجهیها ما را وادار میکند تا در آینده تصمیمات تازهای برای حضور در رویدادهای نمایشی شما اتخاذ کنیم.»
در پایان این نامه، ضمن درخواست تجدیدنظر در آرای اعلامشده، آمده است: «منتظر پاسخ مستدل و منطقی دبیر محترم و رئیس مرکز هنرهای نمایشی هستیم. شواهد نشان میدهد که بخش مرور جشنواره به دلیل ناتوانی مالی مرکز و جشنواره، انتخابهای غیرمنصفانهای داشته است.»